Be-part toont koloniale monumenten in België

Be-part, Platform voor actuele kunst, staat dag in dag uit garant voor kwaliteitsvolle tentoonstellingen. De voorbije expo Black Sun van Ruben Bellinkx was een succes en de performance 'Stasis' met sinksen zorgde voor een overvolle Sint-Maartenskerk. Vanaf 1 oktober kan je de nieuwste expo van Be-Part bezoeken in de Paardenstallen. Daar toont Jan Kempenaers zijn "Koloniale monumenten in België". Verwacht geen reeks staatsieportretten, maar foto's die het statuut van het monument in vraag stellen. Sinds kort brengt Be-Part ook kunst in de publieke ruimte, dankzij een reeks billboards aan de Budabrug.

In de tentoonstelling Koloniale monumenten in België in Be-Part Kortrijk toont Jan Kempenaers een selectie van honderd foto’s van monumenten die het koloniale verleden van dit land herdenken. De Belgische publieke ruimte telt een aanzienlijk aantal van die monumenten. Sommige koloniale monumenten waren op het moment waarop de foto werd genomen nog steeds goed onderhouden, anderen waren verwaarloosd of gevandaliseerd. Ondertussen zijn ook enkele monumenten uit het straatbeeld verwijderd. Verbazingwekkend was dat enkele van de monumenten pas in 2002 en 2005 werden opgericht. De eerste veertig foto’s die Kempenaers maakte, werden al in 2019 getoond in Mu.ZEE, maar sindsdien zette hij de reeks verder.

Het geheel leest als een verzameling, een typologie van beelden die ooit bevestiging moesten bieden aan het koloniale denken. Jan Kempenaers is echter een kunstenaar, geen archivaris. De foto’s zijn dan ook niet documentair en hij toont de monumenten niet altijd in hun totaliteit. Zo wordt in de foto van het monument voor Pater De Deken in Wilrijk de nadruk gelegd op de dreiging die uitgaat van de hand die boven het hoofd van de Congolees zweeft en de knie die zijn rug naar beneden duwt. Wanneer Kempenaers in Diksmuide het monument voor Baron Jacques de Dixmude fotografeert, plaatst hij de figuur van de Congolese slaaf centraal en krijgen we alleen nog de voeten en benen van de baron te zien. Doordat de beelden in zwart-wit gemaakt zijn, gaan de monumenten op de foto’s haast op in hun omgeving. Kempenaers lijkt ons te vragen hoe vaak we al achteloos voorbij deze monumenten zijn gewandeld.

De tentoonstelling Koloniale monumenten in België toont dus geen reeks staatsieportretten die de legitimiteit van het koloniale denken willen bevestigen. De foto’s bevragen het statuut van deze monumenten, en de weldoordachte cadrage van de beelden biedt stof tot nadenken.

Naar aanleiding van deze tentoonstelling publiceert Roma Publications het boek Jan Kempenaers, Belgian Colonial Monuments 2, met een tekst van Phillip Van den Bossche (Roma Publications 435). Het eerste deel van Belgian Colonial Monuments verscheen in 2019. Een set met beide boeken en een print van Jan Kempenaers zal tijdens de tentoonstelling in Be-Part te koop zijn.

Jan Kempenaers (°1968, Heist-op-den-Berg, woont en werkt in Antwerpen) fotografeert sinds het midden van de jaren tachtig stedelijke en natuurlijke landschappen, architectuur en monumenten. Hij studeerde aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent en aan de Jan Van Eyck Academie in Maastricht. Kempenaers is sinds 2006 ook verbonden aan KASK School of Arts in Gent.

Wie het werk van Kempenaers al langer volgt, zal zich de tentoonstelling Recent Ruins in Be-Part Waregem in 2010 zeker nog herinneren. Die was het resultaat van Kempenaers’ artistieke onderzoek naar de hedendaagse invulling van het pittoreske thema bij uitstek, de ruïne. Dit onderzoek kaderde binnen zijn doctoraat in de beeldende kunsten, In Search of the Picturesque, dat hij in 2012 voltooide. De tentoonstelling omvatte onder meer een reeks iconische beelden van monumenten uit het voormalige Joegoslavië, ook wel spomeniks genoemd.

Meer recent werkte Jan Kempenaers samen met Bart Lodewijks aan de publicatie Kerselare Drawings and Photographs. Dit boek vormt een in memoriam voor de Vlaamse architect en brutalist Juliaan Lampens (1926-2019). Kempenaers legde de Onze-Lieve-Vrouw van Kerselarekapel en haar omgeving vast, samen met de tijdelijke krijttekeningen van Bart Lodewijks.

Billboard Series is een langdurig kunstproject in de publieke ruimte. Elke drie maanden zal een andere kunstenaar een werk tonen. Via wisselende presentaties wil Billboard Series een duurzame en productieve dialoog opbouwen met de omliggende buurt en het stedelijke landschap. De eerste reeks werken in Kortrijk focust op het kunstenaarsportret.

Billboard Series startte aan Dok Noord in Gent en is een project van artlead.net en 019, dat werd ontwikkeld met de steun van de Vlaamse Gemeenschap en Stad Gent. Billboard Series Kortrijk is een samenwerking tussen artlead.net, 019 en Be-Part, Platform voor actuele kunst en werd gecureerd door Thomas Caron, binnen een scenografie van architect Olivier Goethals.

Het werk van Shirley Villavicencio Pizango (°1988, Lima, Peru) is heel herkenbaar. Ze schildert met snelle, spontane lijnen en heldere, warme kleuren. Haar werken lijken te balanceren op de grens tussen tekenen en schilderen. 'Painting as Far as your Eyes Can See' is een zelfportret samen met haar broer Manolo. Beide protagonisten kijken de toeschouwer afwachtend aan, alsof ze een reactie verwachten op hun prominente aanwezigheid in de publieke ruimte.