Opvallende gevelrenovatie van historisch hoekpand ‘Het Gouden Cruys’ op de Grote Markt

De Adviesraad Bouwkundig Erfgoed Kortrijk ABEKO ijvert voor de herwaardering van de erfgoedpanden in de stad, meer in het bijzonder van de vaak verwaarloosde verdiepingen boven de winkelpanden. Door hun inzet kwam dit project in beweging. Het beeldbepalend historisch pand op de hoek van de Grote Markt en de Korte Steenstraat vormt nu het startpunt van een herstel- en sensibiliseringscampagne met de bedoeling ook andere eigenaars warm te maken om hun pand in ere te herstellen. Het pand op de Grote Markt 24 staat al eeuwenlang bekend als 'het Gouden Cruys' en staat sinds 1983 op de lijst van beschermde monumenten.

De tot voor kort ietwat onopvallende, aangetaste en vervuilde bakstenen trapgevel van het hoekpand Grote Markt 24 verrast vandaag iedereen met zijn rode kleur. Vanwaar die keuze ? Het hoekpand, eeuwenlang bekend als ‘het Gouden Cruys’, gaat volgens historische bronnen terug tot minstens 1586. Het was lange tijd het woonhuis van een drukkersfamilie en kreeg zijn huidige uitzicht met bakstenen trapgevel in 1673. Het pand onderging in de loop der eeuwen verschillende verbouwingswerken, zowel binnen in als aan de gevel. Die rijke bouwgeschiedenis draagt bij tot zijn erfgoedwaarde en verklaart waarom het pand sinds 1983 op de lijst van beschermde monumenten staat.  

De eigenaar van dit hoekpand,  brouwerij De Brabandere, stapte mee in het verhaal. De ABEKO en de erfgoedconsulent van het agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen gingen in het stadsarchief en de beeldbank op zoek naar de bouwgeschiedenis van het pand. Die bleek rijk en veelgelaagd te zijn.  

De huidige restauratiewerken beperkten zich tot het herstellen van de dakconstructie, het hermetselen van de bovenste trap van de trapgevel, het reinigen en gedeeltelijk hervoegen van de gevel, het herstel en schilderen van het buitenschrijnwerk. De restauratie van de bijzondere natuurstenen marianis en het herstel van de lantaarn zullen deel uit maken van een latere restauratie fase. 

De keuze van de meest aangewezen  restauratieoptie gebeurde weloverwogen. Naar welke fase in de bouwgeschiedenis moest je het gevelbeeld herstellen? De originele 17de-eeuwse bakstenen gevel, de bepleisterde of witgekalkte 19de-eeuwse gevel, de geschilderde gevel waarvan rode verfsporen nog zichtbaar waren, de vroeg twintigste -eeuwse rode afwerking met gesneden voegwerk? Uiteindelijk werd geopteerd voor een herstel naar het uitzicht van de bakstenen trapgevel zoals gangbaar in de jaren 1600. Typerend voor die periode zijn roodgeverfde trapgevels. In steden als Gent, Rijsel, Brugge en Bergen  zijn er nog talrijke voorbeelden bewaard. Ook in Kortrijk werd nu zo’n trapgevel terug in zijn originele kleur afgewerkt. De voegen van de gevel werden hersteld waar nodig, en bleven bewaard waar ze nog in goede toestand waren. Het opnieuw rood verven  van de gehavende gevel met een minerale verf homogeniseerde het gevelbeeld, en houdt tegelijk  de aanwezige bouwsporen zichtbaar.   

De restauratiewerken gebeurden onder de leiding van het agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen dat 40% van de kosten subsidieert.