Vergroeningsgolf ook in Kortrijkse scholen sterk ingezet: ontharding en vergroening op meer dan 30 schoolspeelplaatsen

In het bestuursakkoord Beste Stad van Vlaanderen engageerde Kortrijk zich om samen met de scholen de grijze speelplaatsen om te vormen tot groene, avontuurlijke, educatieve en klimaatgezonde speelplaatsen. Met de steun van stad Kortrijk en andere partners konden deze bestuursperiode maar liefst 29 scholen een vergroeningsproject opstarten of al realiseren. Er werd massaal onthard, ingezet op extra groen en bomen en regenwateropvang. vbs Spes Nostra is één van de scholen waar het vergroeningsproject in een eindfase zit.

Een groene, avontuurlijke, educatieve en klimaatgezonde speelplaats heeft veel voordelen voor een school en haar leerlingen, leerkrachten en ouders. Een prikkelende inrichting daagt uit tot gevarieerd spel: klauteren en klimmen, lopen, springen, maar ook fantasie- en rollenspel of rust in geborgen hoekjes. Elk vindt er zijn gading, zowel kinderen uit de basisschool als jongeren uit het secundair. Een groene speelplaats biedt dagelijks contact met een stukje natuur, de veranderende seizoenen, planten en dieren. Dit zijn niet enkel aanknopingspunten voor de les, het contact met de natuur draagt ook bij tot de mentale en fysieke gezondheid van kinderen en jongeren.

Met groene speelplaatsen zijn we bovendien ook beter gewapend tegen de gevolgen van de klimaatverandering, door de opvang van water bij extreme regen en infiltratie van water naar grondwatervoorraden, wat de kans op droogte beperkt. Ontharding en meer groen verminderen ook het hitte-eilandeffect en de hittestress zowel overdag als 's nachts.

Om scholen te stimuleren om hun speelplaats te vergroenen liep in 2018- 2019 het proeftraject "vergroenen en openstellen schoolspeelplaatsen", waarin vooral gepeild werd naar de noden en de wensen van de scholen. Na een positieve evaluatie rolde de stad eind 2019 een subsidiereglement uit waarbij de stad jaarlijks € 15.000 uittrekt om scholen financieel te ondersteunen. Naast inhoudelijk advies bestaat de financiële ondersteuning uit de opmaak van het ontwerp (max. € 2.000) de uitvoering van de vergroening (max. € 3.000), het openstellen van de speelplaats na vergroening (max. € 3.000).

De kosten voor een onthardings- en vergroeningsproject kunnen hoog oplopen, zeker als er rioleringswerken mee gepaard gaan. De subsidie van de stad is er vooral om scholen een extra duwtje te geven om tot actie over te gaan. Daarnaast worden mogelijke drempels weggewerkt door intervisies en netwerking "Hoe pakken andere scholen dit aan? Kan er samengewerkt worden?" Bij grote projecten kunnen scholen extra financiële ondersteuning aanvragen bij het Agentschap Natuur en Bos (projectoproep Natuur in je school) of het departement Omgeving. Zo investeerde Vlaanderen al 985.000 euro in Kortrijkse projecten. Ook de provincie voorziet middelen om te investeren in het vergoenen van de speelplaatsen (MOS).

Ondertussen deden al 29 Kortrijkse scholen beroep op de stedelijke subsidie, 22 kleuter- en basisscholen en 7 secundaire scholen. Een 20-tal zijn in een eindfase of helemaal gerealiseerd. 9 scholen zijn in een opstartfase (vbs Pius X, Athena OV4 Bruyningstraat, De Sprong, basisschool O.L.V. van Vlaanderen, 't Biekorfje Aalbeke, Buso De Hoge Kouter, Spes Nostra vestiging Koffiestraat Heule, Poer, BEMOK).

Daarnaast zijn er scholen die ook ingezet hebben op ontharding en vergroening, maar geen aanvraag indienden voor een stedelijke subsidie (Sint Amandsbasisschool Zuid Wielewaal, basisschool De Baai). Uiteraard moedigt de stad ook deze initiatieven aan.

Kortrijk moedigt niet enkel het vergroenen, maar ook het openstellen van de speelplaatsen aan. Een stukje groen in een dichtbebouwde wijk kan mensen in een buurt samenbrengen. Dat laatste werkt vooral als de speelplaats ook buiten de schooluren toegankelijk is voor de buurt en als de speelplek op een goede manier wordt ingeschakeld in het speelweefsel van de stad. Er kan een extra subsidie van 3.000 euro én andere ondersteuning gekregen worden als de school vergroent en ook openstelt. Verschillende Kortrijkse scholen stellen al gericht open, door bijvoorbeeld een samenwerking met een sportclub of vereniging. vbs Sint-Paulus en de stad stelden een afsprakennota op voor een gerichte openstelling met badgecontrole. Wat betekent dat de stad de keuring van de speeltoestellen op zich neemt en dat er 40u per jaar aan groenonderhoud mogelijk is door de stad. Sint-Amandsbasisschool Zuid heeft de ambitie om de speelplaats open te stellen. Op vandaag stelt de school al gericht open door een samenwerking met sportkampen.

In november 2023 is de lagere school vbs Spes Nostra in Schoolstraat gestart met het vergroenen van hun speelplaats. De oude speelplaats was nagenoeg volledig verhard. De grijze, stenen speelplaats bood kinderen te weinig uitdaging. Een groene, kwaliteitsvolle speelplaats biedt mooie speel- en leerkansen. Een belangrijk, positief gevolg is dat deze vergroening een ontharding van 40 % met zich meebrengt voor groene ruimte in de vorm van bomen, grasperkjes en speeltoestellen. Door het gebruik van infiltratiekratten en hemelwaterputten vormt de speelplaats bovendien een klein ecosysteem dat als buffer kan fungeren tegen klimaatveranderingsprocessen. In de renovatie is er ook een rustzone voorzien waar buitenklassen zijn ingericht. De werken zullen afgerond zijn tegen het einde van het schooljaar. In het najaar volgt de groeninrichting.