Week van de handhaving: Stad, Imog en politie pakken samen sluikstort aan

Sluikstort en zwerfvuil staan hoog op de lijst van de kleine ergernissen bij heel veel inwoners. Een nette stad is dan ook een van de prioriteiten van het stadsbestuur. Naast het dagelijks opruimen door de ploegen van Nette Stad en het sensibiliseren van de Kortrijkzanen is ook handhaving belangrijk: overtreders betrappen, aanspreken en uiteindelijk bestraffen. Daarvoor werkt de stad nauw samen met afvalintercommunale Imog en de politiezone Vlas. In 2020 had de helft van alle GAS-dossiers in Kortrijk betrekking op sluikstort. 60% van die sluikstortdossiers kwamen er dankzij de verplaatsbare camera's.

Imog beschikt over vijf anonieme verplaatsbare camera’s die worden ingezet op sluikstortgevoelige plaatsen in de 11 Imog-gemeenten. De beelden worden door Imog bekeken met respect voor de privacywetgeving. Enkel sluikstorten en eventueel andere overtredingen worden behandeld, andere beelden worden meteen verwijderd. De beelden worden overgemaakt aan de politie die instaat voor de identificatie. De beelden worden korpsbreed verspreid zodat de politieagenten de daders zo snel mogelijk kunnen identificeren. Daarna wordt een dossier overgemaakt aan de sanctionerend ambtenaar van de stad. Die beslist autonoom over de GAS-boete.

De vijf camera's zullen tijdens de maand oktober allemaal dagelijks opgesteld staan in de Imog-gemeenten. Dankzij de inzet van sluikstortcamera’s neemt de pakkans op zwerfvuil- en sluikstortgevoelige locaties gevoelig toe. In 2020 werden in de Imog-regio 500 personen betrapt, 45% daarvan werden herkend en kregen een waarschuwing, deden gemeenschapsdienst, werd het verslag doorgestuurd naar het parket of kregen de daders een GAS-boete. De camera’s worden regelmatig verplaatst en staan vooral aan glasbollen, maar ook andere plaatsen komen aan de beurt. De camera’s merkten ook al hondenpoep, peuken of diefstal aan textielcontainers op. Ook die beelden worden aan de politie bezorgd.

·       64 weken cameracontrole (soms meer dan 1 camera per week op Kortrijks grondgebied)

·       231 personen werden betrapt, 35% werd herkend op de beelden

·       66% van de sluikstorters zijn mannen en 40% van de sluikstorters zijn vrouwen (alleen of samen met een man)

·       2% van de sluikstorten gebeurt door of in aanwezigheid van een minderjarige

·      67 GAS-boetes, in totaal 5.605 EUR

·       de laagste GAS-boete was 25 EUR voor een peuk

·       de hoogste GAS-boete was 350 EUR voor een recidivist

·       de meeste GAS-boetes waren 100 EUR voor sluikstorten van vb. dozen, zakken, een braadpan met sausklopper, een spiegel, borstel, enz.

Dit jaar (2021) zijn in Kortrijk al 188 sluikstorters betrapt door de sluikstortcamera's. (Ter info: Veel procedures zijn nog lopende zodat hier nog geen aantal GAS-boetes kan gegeven worden). Vanaf de Week van de Handhaving worden op sluikstorthotspots, waar de camera in het verleden heeft gestaan, bordjes geplaatst met ‘Vervuiler je bent gespot’ en daaronder het aantal overtredingen die op die plek al werden vastgesteld. Zo staat er deze week al zo'n bordje aan de glasbol in de Moorseelsestraat, waar de voorbije drie jaar al 84 sluikstorters werden betrapt.

Wie sluikstort opmerkt, moet dat laten weten via het gratis meldpunt 1777. Jaarlijks komen daar tussen de 900 en 1.000 meldingen over sluikstort binnen. De stadsdiensten ruimen binnen de 24 uren alles op. De 40 medewerkers van Nette Stad zijn 7 op 7 in de weer om de Kortrijkse straten proper te houden. Daarbij worden ze ook geholpen door de vele burgerinitiatieven zoals Mooimakers of Kortrijk Kraaknet. Enkele cijfers: de veegwagens van de stad ruimden in 2020 552,48 ton zwerfvuil op. De vrijwillige Mooimakers ruimden in 2020 in Kortrijk 1.770 kg restafval en 424 kg PMD op.

De sluikstortcamera's kunnen niet alle overtreders betrappen, daarom blijven ook andere acties op het terrein noodzakelijk. De ploegen van Nette Stad die sluikstort opruimen, controleren ook steeds het sluikstort op zoek naar de identiteit van de dader. Op basis daarvan werden in 2020 103 GAS-dossiers opgemaakt. Sinds midden 2019 zijn bijvoorbeeld ook 64 GAS-dossiers opgemaakt van personen die een sigarettenpeuk op de grond gooiden. Sinds de corona-uitbraak in maart 2020 zijn hier geen controles meer op gedaan, maar nu er steeds minder coronamaatregelen zijn, is de Week van de Handhaving het ideale moment om opnieuw op te starten met controlerondes door GAS-vaststellers.

Tijdens de Week van de Handhaving krijgen de GAS-vaststellers van de stad ook versterking van de twee GAS-vaststellers van Imog. Ze bezoeken markten, parken, centrumstraten en hotspots voor zwerfvuil en sluikstort. De vaststellers spreken passanten niet alleen aan op negatief gedrag zoals sluikstorten, het achterlaten van hondenpoep of het in de grond gooien van sigarettenpeuken, indien nodig wordt er aangemaand en kan een bestuurlijk verslag worden geschreven. Maar evengoed bedanken de vaststellers ook voor goed gedrag. Ook voor de wijkinspecteurs van de politiezone Vlas is de aanpak van zwerfvuil en sluikstorten een dagelijks aandachtspunt tijdens de ronde in hun wijk. Overtreders kunnen uiteraard een PV krijgen.

Maar naast handhaven, blijft ook sensibiliseren een onmisbaar onderdeel van de strijd tegen sluikstort en zwerfvuil. De voorbije jaren deelde de Stad Kortrijk bijvoorbeeld 32.000 peukenetuis uit waar rokers hun uitgedoofde sigaret in kwijt kunnen. Ook tijdens de Week van de Handhaving worden tijdens de maandagmarkt en Student Welcome op donderdag peukenetuis uitgedeeld. Ook de banners en het ander promomateriaal van 'Peuk in de pocket' worden in oktober opnieuw buitengezet.

Ook de strijd tegen hondenpoep blijft verdergaan. Deze zomer lanceerde de stad een campagne met slogan 'Zakje vergeten? Daar trappen we niet in!'. Het opvallend campagnebeeld met een grote hondenpoep is terug te vinden op locaties waar overlast gekend is. De gemeenschapswachten deelden al 25.000 poepzakjes uit aan hondenbaasjes. 95% van de aangesproken baasjes had zelf een zakje bij zich.

Via de afvalkrant, website en sociale media laat Imog de inwoners kennismaken met de sorteerregels en met de gevolgen van wie zwerfvuil of sluikstort achterlaat op het openbaar domein. Twee glasboldetective-borden, die van glasbol naar glasbol reizen, sensibiliseren mensen om niet te sluikstorten. Het meeste sluikstort bevat trouwens huishoudelijk afval dat terecht kan in de grijze restafvalzak of op het recyclagepark. Zo worden bijvoorbeeld vaak kleine elektronische toestellen aangetroffen. Die kunnen gratis naar het recyclagepark gebracht worden of naar het Mobiel Recyclagepunt dat wekelijks 10 locaties in de stad en deelgemeenten aandoet. Daarbij kunnen dicht bij huis een deel van de gratis afvalfracties zoals die kleine elektronische toestellen of harde plastics (vb. speelgoed) aangeboden worden. Sinds de opstart een jaar geleden vonden al 12.000 Kortrijkzanen de weg naar het Mobiel Recyclagepunt. Het Mobiel Recyclagepunt heeft zo al heel wat potentieel sluikstort vermeden.

De Week van de Handhaving startte in 2015 als West-Vlaams initiatief en is sinds 2017 uitgebreid naar gans Vlaanderen. Tijdens die week houden deelnemende boswachters, lijncontroleurs van De Lijn, bijzondere veldwachters, wegentoezichters, provinciale domeinwachters, politie, gemeentelijke terreinbeheerders... verhoogd toezicht op zwerfvuil en sluikstorten. De Week van de Handhaving is het resultaat van een samenwerking tussen vele partners: de provincie West-Vlaanderen, de West-Vlaamse afvalintercommunales, de Mooimakers, federale en Vlaamse terreinbeheerders, gemeenten en politiezones... Bij de start van de 7e editie van de Week van de Handhaving bracht gouverneur Carl Decaluwé een bezoek aan Kortrijk.