Schemerlichtrondleidingen op begraafplaats Sint-Jan

Waarom heet de begraafplaats Sint-Jan? Tot vandaag heeft niemand daar een sluitend antwoord op. Maar misschien brengt de schemering op zondag 22 juni wel duidelijkheid. Dan vindt op de Sint-Jansbegraafplaats een bijzondere avondrondleiding plaats, helemaal in het teken van licht en oude tradities.

De schemerwandeling valt samen met de zomerzonnewende en de feestdag van Sint-Jan, een moment waarop in vele landen het licht gevierd wordt. Ook in Kortrijk krijgt deze traditie een heropleving, met veldbloemen, kaarslicht en zelfs Sint-Janswafels.

De Sint-Jansbegraafplaats in Kortrijk, sinds 1888 in gebruik, is een plek van rust én erfgoed. Ze kwam er als oplossing voor de overvolle Magdalenabegraafplaats, die vanaf 1785 de enige begraafplaats binnen de stadsgrenzen was na een verbod op begraven rond kerken. Stadsarchitect Leopold De Geyne stond in voor het ontwerp van de nieuwe begraafplaats aan de steenweg naar Menen. In de jaren die volgden breidde het kerkhof uit en groeide het uit tot een waardevolle verzameling grafkunst uit de 19de en 20ste eeuw. Neoclassicisme, art nouveau, art deco en modernisme zijn ruim vertegenwoordigd, net als monumentale graftekens die het sociale en economische weefsel van Kortrijk weerspiegelen. Langs de hoofdassen en rond de calvarie liggen de oudste en meest opvallende graven, terwijl de binnenperken eenvoudiger en uniformer zijn opgebouwd.

Op de Sint-Jansbegraafplaats krijgt ook het kleinste verlies een eigen, waardevolle plaats. De sterretjesweide, onderdeel van het kinderperk, wordt heringericht tot een warme koesterplek voor doodgeboren kinderen en hun families. Deze opwaardering past binnen de aanbevelingen van het beheerplan dat enkele jaren geleden werd opgesteld voor de begraafplaats, en sluit aan bij een hedendaagse visie op rouw en verlies. In overleg met ouders, zorgverleners en rouworganisaties werd gekozen voor een intieme inrichting, met bloesembomen, lage fruithaagjes, rustplekjes en speelse elementen op kindermaat. De sterretjesweide wordt zo een herkenbare, troostrijke ruimte waar ouders en kinderen kunnen herinneren, stilstaan en verbinden in alle zachtheid en op hun eigen tempo.

Daarnaast krijgt de volledige begraafplaats een groenere en aangenamere uitstraling. Verharde zones in asfalt maken plaats voor wandelpaden die de rust en beleving op de site versterken. Over de hele begraafplaats komt er meer kleur en leven dankzij de aanplant van bloemenweides, bloeiende vaste planten en struiken.

De lijst met bekende namen die een laatste rustplaats kregen op Sint-Jan is lang. Heel wat Kortrijkse industriëlen, zoals textielfabrikant De Kien en de ‘Kortrijkse Kunstwerkstede Gebroeders De Coene’, richtten er een bijzonder grafteken op. Politici van alle strekkingen, zoals burgemeester August Reynaert (1833-1915) van de Katholieke Partij en socialistisch senator Jozef Coole (1878-1940), liggen hier begraven. De graven van de kunstenaars Jos Speybrouck (1891-1956), Arthur Deleu (1884-1966) en Jan Lesaffre (1864-1926) en van architect Richard Acke (1873-1934) springen minder in het oog. Wie de opschriften bestudeert, merkt bovendien verwijzingen op naar leraressen, schoolhoofden, geschiedkundigen, een beenhouwer, artsen, rechters, advocaten en componisten.

Wie deelneemt aan de rondleiding mag bloemen meebrengen – liefst wilde bloemen of een zelfgemaakte bloemenkrans – en een kaars of theelichtje om het pad te verlichten. De stad zorgt voor de rest: poëtische omkadering, gidsen met een oog voor symboliek en verhalen en een warme ontvangst.

Praktisch

Zondag 22 juni 2025

Sint-Jansbegraafplaats, Meensesteenweg 88 in Kortrijk

Rondleiding om 18.30 uur (volzet) en 20.30 uur (nog enkele plaatsen beschikbaar)

De rondleidingen worden gegeven voor kunsthistorica Anne-Mie Havermans en landschapsarchitecte Ann Voets.

Kransen maken kan tussen 19.30 en 20.30 uur

Gratis, maar inschrijven is verplicht via https://www.kortrijk.be/rondleidingen-sint-jan