Kloostervleugel en kapel krijgen nieuwe toekomst na brand
Twee jaar na de zware brand in het klooster van de Zusters van Liefde in Heule is er een ontwerp klaar voor de herbestemming van de verwoeste gebouwen. De afgebrande kapel krijgt een nieuwe toekomst als ontvangstgebouw. De geteisterde kloostervleugel wordt afgebroken en vervangen door een nieuw schoolgebouw voor Spes Nostra Heule. Tot slot wordt de speelplaats één grote ruimte met groen.
Geschiedenis klooster- en schoolsite
In 1809 werd op site tussen de Mellestraat, de Heulsekasteelstraat en de Koffiestraat een armenschool opgericht, waar weeskinderen leerden spinnen, lezen, schrijven en christelijk onderwijs kregen. Hieruit richtte de Heulse Agatha Lagae in 1838 het klooster de Zusters van Liefde op. De huidige kapel werd opgetrokken tussen 1899 en 1901. Het neogotische interieur werd in 1957 gemoderniseerd.
Ook het klooster onderging verbouwingen. In 1947 kreeg de vleugel een derde bouwlaag en een nieuwe voorgevel. In 2000 werd tegen de achtergevel een circulatiegang aangebouwd en aan de voorgevel kwamen aluminium erkers bij de woonkamers. In 2017 werden laatste private panden op de site gekocht om een nieuwe schoolvleugel op de hoek van de Heulsekasteelstraat en de Koffiestraat te bouwen. Sindsdien is het bouwblok volledig in handen van de kloostergemeenschap en de school Spes Nostra Heule.
De brand van 20 april 2021
Op 20 april 2021 woedde een felle brand in het klooster van de Zusters van Liefde. Het interieur van de kapel werd hierbij volledig verwoest en het dak stortte in. Van de kloostervleugel was het zolderdak voor de helft afgebrand. De kamers van de Zusters op de tweede verdieping waren deels aangetast. Er was grote schade door de rook en het bluswater.
Na de brand overlegden Stad Kortrijk en de brandweer over acties op de korte termijn. Ze beslisten om de kloostervleugel te beschermen en vrijwaren van verder verval. De kapel werd opgeruimd en de achterste kopgevel gesloopt tot op goothoogte. De voorgevel werd, omwille van de belangrijke architectuurhistorische waarde voor de omgeving, geschoord voor definitieve redding en restauratie.
Een nieuw plan
Onmiddellijk na die werken beraadslaagden de kloostergemeenschap, Spes Nostra Heule en de stad zich over de toekomst van de getroffen gebouwen. Welke gebouwen wilden de Zusters hergebruiken? Welke gebouwen konden worden heropgebouwd? Welke gebouwen hebben belangrijke erfgoedwaarde,...
Al voor de brand maakte architect Sileghem & Partners een masterplan voor de site op, een programma waarin het klooster en de school geleidelijk nieuwe evenwichten vinden. Door de brand kwamen die toekomstplannen in een stroomversnelling terecht.
jpg
jpg
jpg
jpg
jpg
jpg
a) Nieuw schoolgebouw voor Spes Nostra Heule
De kloostervleugel wordt sneller dan verwacht ingeschakeld bij het schoolleven. Het verwoeste kloosterblok wordt samen met de aangrenzende garages, toiletten, doorgang en luifel afgebroken. In de plaats komt een nieuw schoolgebouw voor Spes Nostra Heule.
Deze vleugel is een welgekomen aanvulling voor het schoolprogramma op de drukbevolkte site. Op de benedenverdieping komen polyvalente ruimtes met extra sanitair en een vlotte toegang van buitenaf, los van de schoolactiviteiten. Daardoor kunnen ook andere verenigingen de ruimtes gebruiken. De bovenverdieping dient als flexibel onderwijslandschap met les- en presentatielokalen en ruimtes voor groepswerk. Ook deze lokalen zijn beschikbaar voor externen.
b) Eén grote speelplaats met groen
De sloop, heropbouw en herbestemming was ook de perfecte gelegenheid om de opgedeelde speelplaats achter het gebouw opnieuw te verenigen. De speelplaats wordt een royale open ruimte met groen. Ook de voormalige verbindingsgang van het klooster naar de achterliggende gebouwen wordt gesloopt en maakt plaats voor open ruimte.
c) Kapel wordt onthaalruimte met tuin
Tussen deze nieuwe functies blijft ook de kloosterfunctie verder leven. De kapel speelt hierbij een cruciale rol. Ze wordt het onthaalpunt voor de kloostergemeenschap en blijft een scharnierfunctie vervullen voor de toegang tot de nieuwe schoolvleugel en het klooster.
De inkom met buitentrappen en de kopgevel worden omwille van de historische waarde en de harmonische aansluiting op het straatbeeld zorgvuldig bewaard en gerestaureerd. De poort van de kapel blijft de toegang tot de achterliggende onthaalruimte. Daarnaast wordt een rolstoelvriendelijke ingang aangelegd.
De nieuwe onthaalruimte krijgt een weids zicht op de nieuwe ommuurde binnentuin die in het tweede deel van de kapel wordt ingericht. De binnenwanden worden ontdaan van pleisterwerk en opnieuw gevoegd. Zo kunnen ze dienstdoen als duurzame buitenmuren rond de binnentuin. De binnenzijde van de kopgevel wordt wit gepleisterd en waar het voormalig glasraam zat, komt een nieuwe artistieke invulling.
De kapel krijgt ook een verdieping. Boven het onthaal komt een stille ruimte met buitenterras en uitzicht op de nieuwe kapeltuin.
Volgende stappen en timing
Nu de omgevingsvergunning is verleend, loopt een aanbesteding voor de sloop van de kloostergebouwen en de verbindingsgang tussen het klooster en de school. Als de aannemers beschikbaar zijn, worden de sloop en de voorbereidingswerken nog voor het zomerverlof uitgevoerd. Ondertussen wordt de aanbesteding voor de restauratie van de kapel voorbereid, met de bedoeling deze werken nog dit jaar aan te vatten. Na de uitvoering van de restauratie van de kapel kan worden begonnen met de nieuwbouw van de schoolvleugel.
Op 20 februari hebben we de bouwvergunning afgeleverd. Hoe verwoestend de brand ook was, het nieuwe plan bevat veel kwaliteiten. Het is tot stand gekomen na constructief overleg tussen de stad, de schooldirectie, de Zusters van Liefde en de architect Sileghem & Partners. De kapel wordt beneden een onthaalruimte met een ommuurde binnentuin en boven een stille ruimte met buitenterras. De kloostervleugel krijgt een nieuwe functie als schoolgebouw. De speelplaats wordt één grote ruimte met een groenzone. De schoolsite wordt door deze ingrepen ook toegankelijker.
Wout Maddens, schepen van Bouwen, Wonen en Stadsvernieuwing
De kapel en de kloostergebouwen in de Mellestraat vormden voor vele generaties een beeldbepalende straatwand in Heule. De restauratie van de kapel en het nieuwe schoolgebouw vormen een nieuwe start, maar zullen door hun coloriet, en door een beheerst gevelritme, herinneren aan de vertrouwde kloostergebouwen.
Pol Sileghem en An Six, architect Sileghem & Partners
Innovatief onderwijs vraagt grotere werkruimtes voor projectwerk, coaching, buddywerk en co-teaching. Het nieuwe gebouw zal hier perfect een antwoord op bieden.
Pieter Dhuyvetter, directeur 2 en 3de graad Spes Nostra Heule
20 april 2021 was een noodlottige dag voor de Zusters van Liefde in Heule. Daags na de brand besloten de Zusters evenwel dat dit scharniermoment aangegrepen kon worden om een nieuw verhaal te schrijven. Met de kapeltuin en de stille ruimte verbeeldt de kloostergemeenschap het krachtige verhaal dat de Zusters bijna 200 jaar uitdragen. In een genereus gebaar stelt het klooster de stille ruimte en de tuin ter beschikking van de school waarvan de Zusters de basis legden. De ruimtes vormen een stilteplek, waar een geschiedenis van religieuze beleving kan verderleven in een hedendaagse wereld. Twee sterke artistieke interventies van Klaus Verscheure en Renato Nicolodi slaan een brug naar de toekomst. Zowel het glasraam van Renato als het fotografisch werk van Klaus verwijzen naar religieuze en historische thema's, maar zijn onmiskenbaar producten van het heden. De kapelruimtes, de tuin en de artistieke interventies kwamen tot stand in een uitgebreide en heel nauwe samenwerking tussen de Zusters, de kunstenaars en de ontwerpers.
Riet Devriese, algemeen overste van de Zusters van Liefde Heule
Op de Belgacomsite in Kortrijk verrijst binnenkort een nieuw stadsdeel. In de eerste fase transformeert ontwikkelaar Promiris de iconische Belgacomtoren tot een hoogwaardige studentenresidentie met...
Na de feestelijke opening in september van de vernieuwde Kasteel- en Dolfijnkaai, zijn nu ook de werken in de Reepkaai tot een goed einde gebracht. De Reepkaai werd ingericht als woonerf met een gr...
Met het vernieuwen van het Sint-Michielsplein finaliseert Kortrijk haar vergroeningsgolf. De binnenstad krijgt met deze aanpak een nog mooiere uitstraling.
Bezoekers die Kortrijk binnenrijden via de afrit aan de Colmar worden voortaan verwelkomd door grote, opvallende letters die de naam van de stad spellen. Deze nieuwe toevoeging is niet alleen bedoe...
Ontvang exclusief nieuws
Ben je een journalist? Of werk je voor een dagblad, tijdschrift of blog? Meld je aan en krijg als eerste toegang tot ons nieuws.
