Nieuw wonen Amsterdamspoortje

Stad Kortrijk blaast het leegstaande beluik Amsterdamspoortje op Overleie nieuw leven in. Zeven verkrotte beluikhuisjes worden volledig gerenoveerd en drie panden aan de toegang langs de Overleiestraat worden vervangen door nieuwbouw. Het project combineert modern en duurzaam wonen met respect voor het uniek historisch karakter van het beluik.

Het Amsterdamspoortje is onbewoonbaar sinds 2012. De stad kocht het beluik naast de Sint-Elooiskerk in 2016 voor 540.000 euro. De volledige site bestaat uit drie panden aan de straatzijde van de Overleiestraat (60-62-64) en zeven achterliggende beluikwoningen met een loods. De totale oppervlakte van de projectsite is 1.283 m². De naam Amsterdamspoortje komt van de oude herberg ‘Amsterdam’ waarachter het beluik in 1850 werd gebouwd.

Nu wordt het Amsterdamspoortje opnieuw tot leven gewekt. Daarvoor kreeg Monument Real Estate NV uit Ingelmunster een design-and-buildopdracht voor een bedrag van 2.699.621,00 euro (excl. BTW). Maes & Vandelannoote Architecten uit Kortrijk zorgde voor het ontwerp. De werken gaan van start op 23 augustus 2021. Tegen december 2022 moet alles af zijn. 

De bestaande beluikhuisjes worden niet gesloopt, maar grondig gerenoveerd. Sommige huisjes worden samengevoegd tot één woning. Ook de loods in het beluik wordt afgebroken en maakt plaats voor een uitbreiding van de beluikwoningen. De drie panden aan de straatkant van de Overleiestraat (60-62-64) worden wel afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Het historisch waardevolle 17de eeuwse dakgebinte van het pand in de Overleiestraat 64 wordt wel gerecupereerd en hergebruikt als dak van het overdekt terras in de gemeenschappelijke tuin. In totaal zal het project 12 wooneenheden tellen: aan de straatkant komen twee duplexwoningen met drie slaapkamers en vier nieuwbouwappartementen met terras. In het binnengebied zullen er zes beluikwoningen zijn met woonoppervlakte tussen de 60 en 90 m². Elke woning krijgt ook een eigen privétuin.

De renovatie heeft veel aandacht voor de erfgoedwaarde en het typische karakter van het beluik. Door de toegangen tot het beluik bewust smal te houden, wordt het besloten karakter van het beluik bewaard. Ook het gemeenschapsgevoel blijft in dit project behouden. Er is een gemeenschappelijke tuin en fietsenstalling. Het bestaande pomphuis blijft behouden als technische ruimte. Er komen ook een gemeenschappelijke warmtepomp en zonnepanelen.

De panden aan de straatkant worden afgewerkt met witte gevelsteen. Zo komt het project, samen met de witte beluikhuisjes, over als één geheel. Door de witte steen wordt het project ook visueel losgekoppeld van de bakstenen Sint-Elooiskerk.

Ooit telde Kortrijk 88 beluiken. Die werden in de 19de eeuw gebouwd als gevolg van de toenemende industrialisatie. Arbeiders trokken van het platteland naar de stad om in de fabrieken te werken. Er was een grote nood aan goedkope arbeiderswoningen. Het comfort en de levenstandaard in de beluiken waren bijzonder laag. De kleine huisjes varieerden van 14 tot 26 m². Arbeidersgezinnen van 8 personen of meer die hierin leefden, waren geen uitzondering. In het Amsterdamspoortje was men voor water aangewezen op een gemeenschappelijke pomp en er waren twee collectieve toiletten.

Vandaag blijven nog maar enkele beluiken over. Heel wat onhygiënische beluiken werden tussen 1885 en 1914 gesloopt op bevel van burgemeester Auguste Reynaert. Een deel gingen verloren door bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op Overleie vind je naast het Amsterdamspoortje wel nog o.a. het Vandammebeluik, het Sint-Annabeluik en Vercruysses Poortje.