Harde coronatijden betekent meer sociale maaltijden

Het coronajaar 2020 was meteen ook een recordjaar voor de sociale maaltijden in Kortrijk. Er werden niet minder dan 165.509 maaltijden bereid. Stevige cijfers ook voor het volksrestaurant VORK, want ondanks 5 maanden sluiting door lockdown (47% minder openingsdagen) werden er maar 16% minder maaltijden bereid. Opvallend ook: het bereik van kwetsbare mensen was nooit zo hoog, waarmee meteen een belangrijke doelstelling van de covid-aanpak werd bereikt.

Sociale maaltijden in Kortrijk komen via drie kanalen bij de mensen terecht:

·        Maaltijden aan huis

·        Maaltijden in de wijkcentra

·        Maaltijden in VORK

De maaltijden aan huis worden gemaakt in onze centrale keuken in Heule. Het standaardtarief bedraagt 8 euro, het sociaal tarief 5,5 euro en het extra sociaal tarief 1 euro. In 2018 werden er ongeveer 84.700 aan huis gebracht. In 2019 was dat al ongeveer 92.000 en vorig jaar was er een fenomenale stijging tot 143.341 maaltijden. Dat betekent een stijging met 56% ten opzichte van het jaar ervoor. 22% is tegen het standaardtarief, 50% sociaal tarief en 28% extra sociaal tarief.

De sterke stijging is onder meer te verklaren door de sluiting van de wijkcentra. Tijdens de grootschalige contactrondes die onze sociaal werkers hebben opgezet in coronatijden, werden kwetsbare mensen ook toegeleid naar het aanbod maaltijden aan huis.

Voor het leveren van de maaltijden staan negen medewerkers klaar. Zij doen elke dag, zeven op zeven, vijf grote rondes door Kortrijk en deelgemeenten. Deze maaltijdbedelers zijn belangrijke ‘voelsprieten’ voor de sociale dienstverlening. Wanneer iemand zich voor het eerst aanmeldt voor maaltijden aan huis, gebeurt een nauwkeurig kennismakingsgesprek. In dit gesprek wordt samen met de persoon of het gezin gekeken wat de thuissituatie is. Kan er meer zorg geboden worden met hulp van een sociaal verpleegkundige? Zijn er medische kosten die niet betaald geraken? Is er nood aan extra ondersteuning voor de kinderen? Er wordt gecheckt of de mensen in aanmerking komen voor voordelen en kortingen via het verlaagd tarief van UiTPAS.

In normale omstandigheden voorzien de diverse wijkcentra (zoals De Zonnewijzer in Kortrijk of De Zevenkamer in Heule) elke middag een volwaardige maaltijd voor bezoekers. Deze dienst werd door de coronamaatregelen noodgedwongen stopgezet, de cijfers van 2020 reiken dus enkel tot halverwege maart. Werden er in 2018 en 2019 nog telkens ongeveer 47.000 maaltijden geserveerd, dan viel dat in 2,5 maanden in 2020 terug tot ongeveer 5.600 maaltijden of een daling met 88%. Vele klanten van de wijkcentra zochten hun toevlucht tot onze maaltijden aan huis.

Nog een korte focus op VORK, waar iedereen welkom is, maar waar mensen in een financieel en sociaal kwetsbare situatie genieten van een voordelig tarief: 2 of 7 euro voor een volledig dagmenu. Het marktconforme tarief is 14 euro. Drie jaar na de opening zijn de feiten veelzeggend over deze sociale aanpak, ook al verliep deze door de coronamaatregelen iets anders. Vanaf maart 2020, de eerste sluitingsperiode, werd immers volop ingezet op meeneemmaaltijden.

In het startjaar 2018 werden 13.000 maaltijden geserveerd waarvan 65% aan het standaardtarief, 25% aan sociaal tarief en 10% aan extra sociaal tarief.

In het (eerste volledige) jaar 2019 werd er net geen 20.000 maaltijden op tafel gezet met 55% marktconform tarief (10.935), 27% sociaal tarief (5.370) en 18% extra sociaal tarief (3.580).

In 2020 moesten we door corona omschakelen naar takeaway en het werd een XXL-versie, Kortrijk waard. Want ondanks het feit dat we maar de helft van het jaar konden open zijn (en vaak in beperkte bezetting omwille van de veiligheid) werden er maar 16% minder menu's klaargemaakt.

In totaal was VORK goed voor 16.700 menu's op tafel of om mee te nemen. Opvallend hierbij is de grote switch naar een kwetsbaar publiek: 28% genoot van een sociaal tarief, 55% van het extra sociaal tarief! Samen meer dan 8 menu's op 10. Het marktconform tarief daalde tot 17% wat aantoont dat de VORK-takeaway amper concurrentie betekent voor de andere Kortrijkse restaurants.

Het concept van meeneemmaaltijden werd in 2020 steeds beter opgepikt. Werden er tijdens de eerste sluitingsperiode (maart tot juni) gemiddeld 68 maaltijden per dag afgehaald, dan waren dat er al 78 per dag in november en 94 per dag in december. De uitgebreide kerstmaaltijd werd 247 keer gesmaakt.

De horecaopleiding werd verdergezet. 52 werkzoekenden doorliepen in 2020 de keukenopleiding. 24 mensen doorliepen de zaalopleiding via het traject tijdelijke werkervaring, een samenwerking tussen onder meer de VDAB en het OCMW Kortrijk.

Het coronajaar 2020 verplichtte ons om te reorganiseren en met succes:

2018: 144.967 maaltijden

2019: 158.369 maaltijden

2020: 165.509 maaltijden = + 4,5% t.o.v. 2019

Uit corona hebben we veel geleerd. De capaciteit van VORK, met een duurzaam aanbod takeaway, kan omhoog maar specifiek voor kwetsbare mensen. We hebben immers een nieuw publiek ontdekt dat individueel of in gezinsverband een beroep doet op meeneem en dat willen we uitbreiden.

Tegelijk zullen we, vanaf 'normale tijden', opnieuw investeren in onze sociale wijkrestaurants. En ook voor de maaltijden aan huis zien we nog groeimarge.

Het principe daarbij zal zijn: thuis als het moet, samen op locatie als het kan. Maar telkens met een sociaal verlengstuk door onze hulpverlening aan te bieden waar mensen komen eten, of bij mensen aan huis samen met de maaltijd. Onze sociale dienstverlening wordt momenteel grondig in die zin herdacht: we kantelen uit, overal in Kortrijk.