Heraanleg Historisch Hart van Kortrijk

De heraanleg van het historisch hart van Kortrijk is één van de belangrijkste ingrepen die de komende jaren in het centrum van Kortrijk worden gerealiseerd. De Grote Markt, de verlaagde Leieboorden en het Begijnhof werden eerder al onder handen genomen. De stad wil nu nog meer waardevolle gebouwen, straten en parken tot hun recht te laten komen en zo een verbinding maken tussen de verlaagde Leieboorden, het winkelwandelgebied, de Grote Markt en het Plein. De ambitie is helder: door de geplande ingrijpende facelift van Kortrijk een nationale en zelfs internationale publiekstrekker maken. Een nieuwe, belangrijke stap richting Beste Stad van Vlaanderen.

Met het project Heraanleg Historisch Hart van Kortrijk krijgen die Leieboorden een echte verbinding met het winkelwandelgebied. Het gebied daartussen, bestaande uit de omgeving van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de Onze- Lieve-Vrouwestraat met haar zijstraatjes, het Begijnhof en het Begijnhofpark heeft een gigantisch potentieel dat door de geplande werken zal vervuld worden. De heraanleg van het historisch hart bestaat uit zes projectonderdelen waarvoor de stad een investering doet van 33 miljoen euro. Daarnaast zijn er ook de vele private projecten in dit gebied waardoor de totale investering (stad en privaat) om en bij de 100 miljoen euro bedraagt.

Om het historisch centrum te hertekenen, deed de stad opnieuw een beroep op Michel Desvigne, de ontwerper van de verlaagde Leieboorden. De Onze-Lieve-Vrouwestraat en de omliggende straatjes (Kapittelstraat, Pieter De Cockelaerestraat en Begijnhofstraat) krijgen een grondige facelift zodat het historisch karakter van deze smalle straten ten volle in deverf wordt gezet. Naar het voorbeeld van het Patershol in Gent of Le Vieux Lille in Rijsel wordt hier een idyllisch woonerf gecreëerd. De historische identiteit van de buurt wordt versterkt door gerichte ingrepen. Zo wordt het asfalt op de rijweg vervangen door kleinschalige materialen. Daardoor worden de straten een echt onderdeel van historisch Kortrijk. Bomen en (gevel)groen zorgen voor een levendiger karakter.

De ruimte rondom de Onze-Lieve-Vrouwekerk wordt volledig heraangelegd. Onnodige verharding en niveauverschillen worden weggenomen. Bomen en beplanting zorgen voor een groenere omgeving. De aanleg van paden zorgt voor vlotte verbindingen voor fietsers en wandelaars van en naar het Begijnhofpark. Rondom het Deken Zegerplein wordt ruimte voorzien voor gezellige terrasjes.

De Onze-Lieve-Vrouwekerk is vandaag aan de achterzijde ingekneld door de gebouwen van de site St-Vincentius. Die site wordt deels gesloopt. Daardoor wordt de tussenafstand verruimd van ca. 5 naar minimum 20 meter. Hierdoor krijgt de kerk ademruimte en worden interessante zichtpunten vanuit het Begijnhofpark op de kerk en de Artillerietoren hersteld. Bij archeologische opgravingen enkele jaren terug werd een deeltje van de oude burchtmuur aan de zuidzijde van de kerk blootgelegd. Met de afbraak van de gebouwen van St-Vincentius kan het resterende deel van de historisch muur tussen de Artillerietoren en de Groeningestraat ook zichtbaar gemaakt worden. Hierdoor wordt de militaire geschiedenis van de kerk voelbaar. De kerk was in het begin van de 14e eeuw namelijk een onderdeel van het militaire complex van de Franse dwangburcht.

Timing: 2021 - 2023

De oude Sint-Vincentiussite (3.819 m2) is sinds eind 2017 volledig in handen van Stad kortrijk (verwerving voor 4,1 miljoen euro). In afwachting van de ontwikkeling van de site is ze begin 2018 ter beschikking gesteld voor tijdelijk gebruik. O.a. hiphopacademie De Straete, restaurant Vier e.a. namen hun intrek. Zo maakte het grote publiek al voor een eerste keer kennis met de Sint-Vincentiussite.

Die tijdelijke projecten doven uit in 2022. De site speelt namelijk een belangrijke rol in de heraanleg van het historisch hart van de stad. Zo wordt het kopgebouw aan de kant van de Groeningestraat gesloopt waardoor de Onze-Lieve-Vrouwekerk meer ademruimte krijgt. Ook een deel van de gebouwen aan de kant van het Begijnhofpark worden afgebroken om het park uit te breiden. Die werken gaan van start in 2023. Over de invulling van de gebouwen die wel recht blijven staan, wordt nog volop nagedacht. De site krijgt een residentiële functie, maar ook horecazaken, zoals Vier, kunnen er in ondergebracht worden.

Timing: 2023 - 2026

Het Begijnhofpark is nu al een groene oase in het hart van onze stad en moet dat nog meer worden. De komende jaren wordt het park met ruim 30% uitgebreid van ca. 8.100 m2 naar 10.700 m2. Dat wordt bereikt door het slopen van de St-Vincentiussite. Daardoor wordt ook het zicht vanuit het park op de Artillerietoren en de Onze-Lieve-Vrouwekerk hersteld.

Het Boerenhol en de Zypte vormen een cruciale link tussen het Begijnhofpark, het Overbekeplein en het St-Maartenskerkhof. Op vandaag is het een onderbenutte ruimte zonder een echte bestemming of identiteit. Het Boerenhol krijgt een kwalitatieve groenaanleg en versterkt zo het aanwezig groen van de naastliggende ‘put’ van de Zypte. De groene ruimte verdubbelt bijna van ca. 1000m2 naar 1.865m2. Er zal ook ruimte zijn voor speelelementen voor kinderen. Nieuwe fiets- en wandelpaden zorgen voor een kwalitatieve verbinding tussen het Begijnhofpark, het Overbekeplein en het St-Maartenskerkhof.

Timing: 2022-2024

Museum 1302, nu ondergebracht in de Groeningeabdij, krijgt een nieuwe locatie in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Het wordt een kerkmuseum met gemengde bestemming, met aandacht voor 1302, en met respect voor de ingetogen sfeer die er nu aanwezig is. Het wordt een verrassend en vooral multimediaal museum dat de bezoeker op sleeptouw neemt. Kindvriendelijk, laagdrempelig en historisch correct.

Timing: opening 2022

De Groeningeabdij krijgt een nieuwe invulling. Het wordt een eigentijdse kunst- en tentoonstellingsruimte rond het thema ‘identiteit’ en met een duidelijke link met het museum 1302.

Er wordt vertrokken vanuit een vaste eigen stedelijke collectie beeldende kunst. Daarnaast wordt een tentoonstellingsprogramma opgezet waarbij de vele facetten van het begrip identiteit worden belicht. De ontwikkeling van deze state of the art expositieruimte is ook een belangrijk hoofdstuk in de kandidatuurstelling van Kortrijk als Culturele hoofdstad 2030.

Timing: 2023 – 2024

De totaalrestauratie van het Begijnhof nadert zijn einde. De restauratie van het Begijnhof ging in 1984 van start. Met de start van de nieuwe legislatuur in 2013 schakelde het OCMW een versnelling hoger in dit restauratiedossier. Terwijl de eerste vijf fasen 30 jaar in beslag namen, zullen de laatste vijf fasen klaar zijn in circa 7 jaar tijd. De meerjarenovereenkomst voor fase 5 t.e.m. 10 kost 10,3 miljoen euro waarvan 6,6 miljoen euro Vlaamse erfgoedsubsidie.

Tussen de Vlaamse Gemeenschap en het OCMW werd in 2013 een overeenkomst afgesloten om alles wat nog moest gerestaureerd worden, gebundeld aan te pakken. Steeds met twee doelen voor ogen: de historische pracht van dit uniek stuk werelderfgoed in ere herstellen en het Begijnhof toegankelijk maken en open stellen voor het brede publiek. De opening van het belevingscentrum in 2014 en de opening van de kijkwoning en het huis van de Grootjuffrouw (nu Huyze Begga). in 2016 vormden twee belangrijke schakels in de ontsluiting van het Kortrijkse Begijnhof. Ze hebben er allebei voor gezorgd dat het aantal bezoekers fors steeg. Zo telden we in 2019 maar liefst 70.000 bezoekers.

De tiende en laatste fase, de restauratie van de buitenomgeving is in volle uitvoering en zal rond de Paasvakantie van 2021 afgewerkt zijn. De nutsleidingen worden aangepakt, de straatverlichting vernieuwd en er komt een heraanleg van het binnenplein (inclusief restauratie van het beeld van Johanna Van Constantinopel), de bestrating en de bleekweide. Het Begijnhof wordt zo nog mooier en toegankelijker voor bewoners bezoekers.

In het weekend van 7, 8 en 9 mei plannen we een groot openingsfeest voor alle medewerkers, al onze partners en vooral voor alle Kortrijkzanen. Er wordt een programma voorbereid met een officiële opening, boeiende rondleidingen, activiteiten voor kinderen, een nieuwe brochure ... Meer informatie volgt later nog.

Timing: openingsweekend 7-9 mei 2021